Polska w wieku XVII wieku - zestawienie przyczyn i skutków
PRZYCZYNY wojen ze Szwecją unia personalna ze Szwecją, detronizacja Zygmunta III Wazy, inkorporacja Estonii przez Zygmunta III Wazę, pretensje polskiej linii Wazów do szwedzkiej korony, rywalizacja o wpływy w rejonie Morza Bałtyckiego, brak ziem pod uprawę w Szwecji. PRZYCZYNY wojen z Rosją "Wielka smuta" w Rosji - wygaśniecie dynastii Rurykowiczów, wystąpienia bojarów i chłopów, pojawienie się pretendenta do władzy, dymitriady. PRZYCZYNY wojen z Turcją wyprawy łupieżcze Tatarów krymskich i Kozaków, rywalizacja o wpływy na Wołoszczyźnie i Mołdawii, wsparcie dla Habsburgów przez Zygmunta III Wazę, próby podporządkowania Podola i prawobrzeżnej Ukrainy, uznanie zwierzchnictwa sułtana przez Kozaków, kryzys państwa polskiego, bunty wojska, brak środków na utrzymanie wojska, rozkwit Imperium Osmańskiego. PRZYCZYNY powstania Chmielnickiego Kozacy siłą społeczną Ukrainy naddnieprzańskiej, spory z magnaterią, która próbowała podporządkować sobie Kozaków jako pańszczyźnianych ch